پوست و مو دو عضو مهم بدن هستند که نقش های حیاتی در محافظت از بدن و زیبایی ظاهری افراد ایفا می کنند.

هر دو این اندام ها از سلول های تخصصی تشکیل شده اند و ساختار پیچیده ای دارن . در این مقاله ، به بررسی ساختار پوست و مو خواهیم پرداخت .

ساختار پوست :

پوست بزرگترین اندام بدن است و از سه لایه اصلی تشکیل شده است :

اپیدرم (Epidermis) : بیرونی ترین لایه پوست است و از سلول های اپیتلیال سنگفرشی مطبق تشکیل شده است.

این لایه به عنوان یک سد محافظتی عمل می کند و از بدن در برابر عوامل خارجی مانند باکتری ها ، ویروس ها و اشعه ماورابنفش محافظت می کند. اپیدرم به چندین زیرلایه تقسیم می شود که هر کدام نقش خاصی دارند.

لایه شاخی ( Stratum corneum): بیرونی ترین زیرلایه اپیدرم است و از سلول های مرده و پر از کراتین تشکیل شده است .

لایه شفاف (Stratum Iucidum) : این لایه تنها در کف دست ها و کف پاها وجود دارد.

لایه گرانولوز (Stratum granuiosum): این لایه حاوی گرانول های کراتین است.

لایه اسپینوزوم (Stratum spinosum) : این لایه حاوی سلول های ملانوسیت است که رنگدانه ملانین را تولید می کنند و به پوست رنگ می دهند.

لایه بازال (Stratum basale) : داخلی ترین زیر لایه اپیدرم است و سلول های بنیادی پوست در این لایه قرار دارند.

درم (Dermis) : لایه میانی پوست است و از بافت همبند متراکم تشکیل شده است . درم حاوی رگ خونی ، اعصاب ، غدد عرق، فولیکول های مو و گیرنده های حسی است . درم به دو لایه تقسیم می شود :

درم پاپیلای : لایه فوقانی درم است و دارای برآمدگی هایی به نام پاپیل است که به اپیدرم نفو می کنند.

درم رتیکولاری : لایه تحتانی درم است و از الیاف کلاژن و الاستین تشکیل شده است .

هیپودرم ( Hypodermis): عمیق ترین لایه پوست است و از بافت چربی تشکیل شده است. هیپودرم به عنوان یک عایق حرارتی عمل می کند و به بدن کمک می کند تا دمای خود را حفظ کند.

ساختار مو:

مو از یک ساقه و یک ریشه تشکیل شده است. ساقه مو از سلول های مرده و پر از کراتین تشکیل شده است و ریشه مو در فولیکول مو قرار دارد . فولیکول مو یک ساختار پیچیده است که از سلول های اپیتلیال و بافت همبند تشکیل شده است.

فولیکول مو از قسمت های زیر تشکیل شده است :

پاپیلای مو : یک برآمادگی کوچک از درم است که حاوی رگ های خونی و اعصاب است و به ریشه مو مواد غذایی می رساند.

ماتریکس مو : ناحیه ای در پایه فولیکول مو است که سلول های جدید مو در آن تولید می شوند.

غلاف داخلی ریشه مو : یک لایه سلولی است که غلاف داخلی ریشه مو را احاطه کرده است.

ساقه مو از سه لایه تشکیل شده است :

مدولا : داخلی ترین لایه ساقه مو است و از سلول های بزرگ و پر از کراتین تشکیل شده است.

کورتکس : میانی ترین لایه ساقه مو است و از فیبرهای کراتین تشکیل شده است.

کوتیکول : بیرونی ترین لایه ساقه مو است و از سلول های مرده و پر از کراتین تشکیل شده است .

عوامل موثر بر رشد مو :

ژنتیک : ژن ها نقش مهمی در تعیین رنگ ، ضخامت و الگوی رشد مو دارند.

هورمون ها : هورمون های جنسی ، هورمون های تیروئید و کورتیزول بر رشد مو تاثیر می گذارند.

تغذیه : کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن ، روی و بیوتین می تواند باعث ریزش مو شود.

بیماری ها : برخی بیماری ها مانند بیماری تیروئید ، لوپوس و آلوپسی می تواند باعث ریزش مو شود.

داروها : برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی و داروهای ضد افسردگی می توانند باعث ریزش مو شوند.